بیماری دیسک کمر

بیماری دیسک کمر چیست؟

ستون فقرات کمری انسان همانند باقی قسمتهای ستون فقرات دارای یک ساختار مهندسی ویژه برای حفظ وضعیت ایستاده و فراهم کردن حرکات مختلف است. یکی از اجزای اساسی ستون فقرات برای ایجاد عملکرد، ساختارهای باریک و دارای قابلیت فشرده شدن به نام دیسک بین مهره ای می باشد. با بالارفتن سن تغییرات degenerative در دیسک ها رخ می‌دهد که توانایی آن‌ها را برای ایفای نقش در ستون فقرات تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیماری دیسک کمر چیست

 

در شرایط ویژه تخریب دیسک باعث پیشرفت روند دجنراسیون و کاهش توانایی تحمل فشار دیسک می‌شود و در موارد شدید این روند باعث ایجاد ناتوانی شامل درد شدید و نقص عصبی می‌شود. شایعترین علامت بیماران دیسک کمر درد کمر است که اغلب عمقی است و به لگن انتشار می‌یابد و با فعالیت‌هایی مثل خم شدن، نشستن و ایستادن تشدید می‌یابد. در بیمارانی که هسته دیسک در اثر دجنراسیون به داخل کانال تخایی برجسته و یا پاره می‌شود و علائم فشار روی ریشه‌های عصبی شامل دردهای سیاتیکی و تیر کشنده به پا، بی حسی و احساس گزگز در پاها و ضعف و کاهش قدرت عضلانی ایجاد می‌شود.

بیماری دیسک کمر ( waist disk ) عارضه ای است که در اثر وارد شدن فشار زیاد یا ضعیف شدن عضلات کمر در اثر بالا رفتن سن یا عوامل دیگر ممکن است به وجود آید. مهمترین علامت آن درد می باشد. درد معمولا در قسمت پشت بدن و پا بروز می کند. هر انسان معمولاً ۲۶ مهره در ستون فقرات خود دارد. مهره ها بوسیله صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهره ای از یکدیگر جدا می شوند. در واقع هر فرد در حالت طبیعی دارای چهار دیسک کمر می باشد و لذا وجود دیسک کمر بیماری محسوب نمی شود. اگر بنا به دلایلی دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی یا فتق شود، این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع فشار وارد می کند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود. مردم به اصطلاح به این بیماری دیسک کمر می گویند که البته اصطلاح درست آن فتق دیسک کمری می باشد. این بیماری، بیماری سیاتیک نیز خوانده می شود. دیسک بین مهره‌ای به موازات بالا رفتن سن، مایع خود را از دست می‌دهد و خشک می‌شود. در نتیجه فشردگی دیسک رخ می‌دهد که به نوبه خود می‌تواند به تخریب و تلاشی حلقه‌ی خارجی محکم دیسک بیانجامد و به این ترتیب هسته یا داخل حلقه امکان بیرون زدن از جایگاه خود و برجسته شدن را می‌یابد؛ به این عارضه بیرون زدگی دیسک کمر می‌گویند. قسمت مرکزی داخلی دیسک کمر همگام با استمرار تخریب دیسک یا وارد آمدن فشار مداوم بر ستون فقرات عملاً بخش محیطی را پاره می‌کند و از آن خارج می‌شود؛ این عارضه را پارگی دیسک یا فتق دیسک کمر می‌خوانند. سپس اجزای ماده‌ی دیسک به ریشه‌های عصبی قرار گرفته در پشت فضای دیسک فشار می‌آورند. این امر به بروز درد، ضعف، کرختی یا تغییر حواس می‌انجامد. اکثر موارد بیرون زدگی دیسک کمر در مهره‌های پایین کمری، به ویژه در سطح‌های L4-5 و L5-S1 رخ می‌دهند.

 

بیماری دیسک کمر بیش‌تر در چه افرادی دیده می‌شود؟

بیماری دیسک کمر معمولا از دهه سوم به بعد ایجاد می‌شود، البته در زنان جوان، دیسک جوانی هم دیده می‌شود، ولی بسیار نادر است. قابل ذکر است که دیسک جوانی در مهره‌های کمر ایجاد نمی‌شود و در مهره‌های پشتی (قسمت بالای مهره‌های کمری) در اثر ضربه اتفاق می افتد و با توجه به اینکه در حدود سن۲۰ سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک وجود ندارد و به اصطلاح دژنره نشده است و از سن ۲۰ سالگی به بعد کم کم آب دیسک‌ها کم می‌شود و امکان شکننده شدن آنها و ترک‌های موجود بیش‌تر می‌شود. هر چه سن بالاتر رود، احتمال پیدا شدن دیسک زیادتر می‌شود.

 بیشتر بدانید: جراحی دیسک گردن

 

دکر شهرام شهسوارانی | جراح متخصص ستون فقرات